ฮามิลตัน (อังกฤษ: Hamilton, มาวรี: Kirikiriroa ) เป็นเมืองตั้งอยู่ภายในภาคแผ่นดินของเกาะเหนือ ประเทศนิวซีแลนด์ ตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำไวกาโต เป็นเมืองที่มีประชากรมากที่สุดในภูมิภาคไวกาโต ด้วยจำนวนประชากร 178,500 คน นับว่าเป็นเมืองที่มีประชากรมากที่สุดเป็นอันดับสี่ของประเทศ ครอบคลุมพื้นที่ประมาณ 110 ตารางกิโลเมตร (42 ตารางไมล์)[3] ฮามิลตันเป็นส่วนหนึ่งของเขตเมืองฮามิลตัน (Hamilton urban area; เป็นเขตการปกครองส่วนท้องถิ่นเมืองฮามิลตันที่ขยายรวมถึงเมืองใกล้เคียงของงารัววาเฮีย, เต อาวามูตู และเคมบริดจ์ เทียบได้กับกรุงเทพมหานครและปริมณฑลของไทย) ใน ค.ศ. 2020 ฮามิลตันได้รับรางวัลเมืองใหญ่ที่สวยที่สุดของนิวซีแลนด์[4]อาณาเขตพื้นที่ที่ปัจจุบันของฮามิลตันครอบคลุมถึงหมู่บ้านชาวเมารีที่ตั้งอยู่มาแต่เดิมหลายแห่ง ส่วนใหญ่ตั้งอยู่บนริมฝั่งแม่น้ำไวกาโต รวมถึงหมู่บ้านคิริคิริโรอา ซึ่งต่อมาได้เป็นชื่อภาษาเมารีของเมืองเมืองนี้ เมื่อผู้ตั้งถิ่นฐานชาวอังกฤษมาถึง นำไปสู่เหตุการณ์การรุกรานไวกาโต และการยึดที่ดิน (Raupatu; เราปาตู) โดยเจ้าอาณานิคมอังกฤษ หมู่บ้านชาวเมารีเหล่านี้จึงถูกทิ้งร้างในที่สุดในอดีตฮามิลตันเป็นเมืองศูนย์กลางทางด้านเกษตรกรรม ปัจจุบันเป็นเมืองที่มีเศรษฐกิจที่หลากหลายและเป็นเขตเมืองที่มีอัตราการเติบโตเร็วที่สุดเป็นอันดับสามของประเทศนิวซีแลนด์ รองจากปูเกโกเฮ และออกแลนด์ [5] ฮามิลตันการ์เดน เป็นสถานที่ท่องเที่ยวยอดนิยมของภูมิภาค การศึกษาและการวิจัยและพัฒนา เป็นภาคส่วนที่มีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของเมืองฮามิลตัน จำนวนนักศึกษาที่กำลังศึกษาในมหาวิทยาลัยภายในเมืองฮามิลตันรวมกว่า 40,000 คนและนักวิทยาศาสตร์ที่สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาเอกกว่า 1,000 คน[6]